Digitaal toegankelijke communicatie

Inhoud van deze blog

• Wat is digitale toegankelijkheid?
• Wat is drempelvrije communicatie?
• Het belang van digitaal toegankelijke en drempelvrije communicatie
• Voordelen van digitale toegankelijkheid
• Wat zijn de WCAG-richtlijnen?
  • De vier principes van WCAG uitgelegd
• Hoe maak je je website digitaal toegankelijk?
• Hoe maak je een digitaal toegankelijke video?
• Digitale toegankelijkheid bij Cooler Media

Wat is digitale toegankelijkheid?

Digitaal toegankelijke communicatie verwijst naar het ontwerpen van digitale content, zoals websites, apps en documenten, op een manier die toegankelijk is voor iedereen. Ook voor mensen met een beperking. De digitale toegankelijkheid wordt vaak bepaald door richtlijnen zoals de WCAG-richtlijnen, de Web Content Accessibility Guidelines. Digitaal toegankelijke websites houden rekening met blinden en slechtzienden, doven en slechthorenden en mensen met motorische of cognitieve beperkingen.

Wat is drempelvrije communicatie?

Drempelvrije communicatie gaat over het wegnemen van verschillende obstakels in de communicatie. Het kan hierbij gaan over begrijpelijk taalgebruik, cultureel inclusieve communicatie en het toegankelijk maken van informatie voor mensen met laaggeletterheid of voor mensen die de taal nog niet goed beheersen. Om taal begrijpelijk te maken voor iedereen is het belangrijk om gebruik te maken van B1 Nederlands. Dit staat voor eenvoudig Nederlands en bestaat uit korte eenvoudige zinnen en makkelijke woorden die iedereen begrijpt en gebruikt.

Het belang van digitaal toegankelijke en drempelvrije communicatie

Mensen zonder beperking, die goed kunnen zien en horen, staan er niet vaak bij stil dat de online wereld heel anders wordt ervaren door mensen die wél een beperking hebben en bijvoorbeeld slechthorend en/of slechtziend zijn. Voor deze mensen is het belangrijk om websites, apps en andere online kanalen toegankelijk en drempelvrij te maken, zodat zij ze ook kunnen gebruiken.

Zo’n 15 tot 25 procent van de bevolking heeft een beperking. Een groot deel daarvan is doof, slechthorend, blind of slechtziend. Als je je communicatie niet drempelvrij maakt voor deze groep is er een grote kans dat je ze niet bereikt.

Iedereen heeft recht om mee te doen in de samenleving en dit betekent ook dat je mee kunt doen in de digitale wereld. Daarom is het voor onder andere de overheid en andere overheidsinstellingen belangrijk dat websites, apps en andere vormen van informatievoorziening toegankelijk zijn voor iedereen. Zo zorg je er voor dat iedereen ze kan gebruiken en bereiken.

Drempelvrije communicatie is belangrijk omdat het inclusiviteit, gelijkheid en effectiviteit bevordert. Dit zijn nog een aantal redenen waarom het zo belangrijk is:

1. Inclusie voor iedereen
   Drempelvrije en digitaal toegankelijke communicatie zorgt ervoor dat iedereen, ongeacht achtergrond, taalniveau, beperking of handicap toegang heeft tot informatie. Toegankelijke websites en communicatie dragen bij aan een inclusieve samenleving waaraan iedereen kan deelnemen. Het laat zien dat je de belangen van alle groepen in de samenleving serieus neemt en niemand uitsluit.

2. Betere gebruikerservaring
   Toegankelijke en drempelvrije communicatie is niet alleen fijn voor mensen met een beperking, maar het verbetert ook de gebruikerservaring van alle andere gebruikers. Duidelijke taal, ondertiteling en audiodescriptie maken het leven makkelijker.

3. Wettelijke verplichtingen
   Voor alle websites en apps van Nederlandse overheidsinstanties en publiekrechtelijke instellingen is toegankelijkheid wettelijk verplicht. Sinds juli 2023 is dit besluit onderdeel geworden van de Wet digitale overheid. Voor overheidsorganisaties zijn zowel de A als de AA-eisen van de WCAG-richtlijn verplicht.

Voordelen van digitale toegankelijkheid

Door digitaal toegankelijk te zijn bereik je meer mensen. In die 15 tot 25 procent van de bevolking die leeft met een beperking, kunnen ook potentiële klanten zitten die je door digitaal toegankelijk te zijn, wél bereikt.

Daarnaast zorgt een goede gebruikerservaring van je website voor een betere beoordeling door zoekmachines, zoals Google of Bing. Het digitaal toegankelijk maken van je website en rekening houden met drempelvrije communicatie draagt dus bij aan je online vindbaarheid. Google rankt webpagina’s onder andere door te kijken naar leesbaarheid en gebruiksvriendelijkheid. Hoe beter de leesbaarheid en gebruiksvriendelijkheid, hoe hoger je website rankt in de zoekresultaten. Door je te houden aan de vier principes van de WCAG-richtlijnen maak je je website automatisch gebruiksvriendelijk.

SEO tips voor een drempelvrije website

Hier zijn een aantal tips die je kunt gebruiken voor een drempelvrije website én voor je SEO:

1. Maak een duidelijke, beschrijvende en unieke titel voor iedere pagina.
2. Voorzie afbeeldingen van alternatieve teksten (alt-teksten).
3. Voeg ondertiteling en beschrijvende tekst toe aan video’s.

Met deze tips maak je je website niet alleen digitaal toegankelijk, maar verhoog je ook de zichtbaarheid en vindbaarheid van de website en bereik je veel meer mensen.

Wat zijn de WCAG richtlijnen?

Sinds 1999 zijn de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) de internationale standaard voor digitale toegankelijkheid. WCAG is een lijst met diverse eisen voor het ontwerpen, bouwen en onderhouden van websites en apps. Ze helpen ontwikkelaars en ontwerpers om websites en apps toegankelijk te maken voor mensen met beperkingen.

De WCAG-richtlijnen zijn door de jaren heen verder ontwikkeld. WCAG 2.0 komt uit 2008 en hierin staan de basisrichtlijnen met succescriteria voor de vier principes die later in deze blog verder worden besproken. WCAG 2.1 komt uit 2018 en breidt de WCAG 2.0 uit met extra criteria voor mobiele toegankelijkheid en cognitieve en visuele beperkingen. WCAG 2.2 komt uit 2023 en hierin zijn nieuwe succescriteria voor gebruiksvriendelijkheid, toetsenbordnavigatie en begrijpelijkheid toegevoegd.

De WCAG-richtlijnen zijn opgebouwd uit 3 lagen A, AA en AAA, waarbij elke laag eigen richtlijnen heeft waar je aan moet voldoen. Voor overheidsinstanties, zorginstellingen en gemeentes is het belangrijk dat informatie voor iedereen toegankelijk is. Zij zijn dan ook verplicht om de WCAG-richtlijnen te implementeren.

De vier principes van WCAG uitgelegd

De WCAG-richtlijnen zijn gebaseerd op vier principes:

WCAG-principe 1: Waarneembaar

Alle informatie, teksten en visuele elementen die op je website staan moeten voor iedereen waarneembaar zijn. Iemand met een visuele beperking moet video’s aan de hand van een audiobeschrijving kunnen waarnemen en iemand met kleurenblindheid moet de kleurinstellingen van een webpagina kunnen aanpassen, zodat hij of zij deze kan waarnemen. Er zijn meer dingen die je website waarneembaar maken:

• Gebruik tekstalternatieven voor alle niet-tekstuele content;
• Visuele presentatie moet duidelijk zijn, bijvoorbeeld door voldoende contrast tussen tekst en achtergrond;
• Maak content die op verschillende manieren getoond kan worden, zodat het aanpasbaar wordt voor de gebruiker;
• Voeg ondertitels en beschrijvingen toe aan onder andere video content, zo kunnen doven en slechthorenden je video’s ook waarnemen.

WCAG-principe 2: Bedienbaar

Iedereen die op jouw website komt moet deze makkelijk kunnen bedienen. Veel mensen gebruiken een muis, maar iemand met een motorische beperking kan dit misschien niet. Daarom moet het navigatiemenu op je site niet alleen met een muis, maar ook met een toetsenbord te bereiken zijn en moet de gebruiker zo door de website kunnen navigeren.

WCAG-principe 3: Begrijpelijk

Je website of app moet voor zowel software als mensen te begrijpen zijn. Zorg er bijvoorbeeld voor dat je in de code aangeeft welke taal een pagina gebruikt. Dit helpt hulpmiddelen als schermlezers om de tekst correct voor te lezen in de juiste taal. Ook voor gebruikers moet je website of app eenvoudig te begrijpen zijn. Daarnaast moeten tekst en uitleg duidelijk zijn. Vermijd complexe taal zoveel mogelijk en maak gebruik van B1 Nederlands.

WCAG-principe 4: Robuust

Je website of app moet door verschillende apparaten en technologieën gebruikt kunnen worden, het moet robuust genoeg zijn om correct te functioneren met een breed scala aan huidige en toekomstige technologieën. Een belangrijk aspect hiervan is dat je voor de elementen op je webpagina of in je app duidelijk maakt wat hun naam, rol en waarde zijn.