Safety Culture Ladder: breng veiligheid naar een hoger niveau

Safety Culture Ladder SCL

Veiligheid op de werkvloer is meer dan het volgen van regels. Het draait om een cultuur waarin iedereen bewust bezig is met veiligheid, risico’s minimaliseert en continu streeft naar verbetering. Zo kan iedereen veilig werken en gezond thuiskomen. De Safety Culture Ladder (SCL), voorheen de Veiligheidsladder, is een krachtig hulpmiddel om organisaties te helpen bij het ontwikkelen en versterken van hun veiligheidscultuur. In dit artikel lees je alles over de betekenis van de veiligheidsladder, de verschillende niveaus van de veiligheidsladder en het behalen van de SCL certificering.

Wat is de Safety Culture Ladder?

De Safety Culture Ladder is een meetinstrument dat bedrijven kunnen gebruiken om de veiligheidscultuur binnen hun organisatie te beoordelen en te verbeteren. Met de Safety Culture Ladder kun je beoordelen in welke ontwikkelingsfase op het gebied van veiligheid je organisatie zich bevindt. De ladder bestaat uit vijf treden. Hoe hoger je op de ladder staat, hoe beter het veiligheidsbewustzijn is in je organisatie. De veiligheidsladder helpt organisaties bewust te worden van hun houding, gedrag en processen rondom veiligheid. Het doel van de Safety Culture Ladder is om risicobewustzijn te vergroten, het aantal ongevallen op de werkvloer te verminderen en bewust veilig handelen te verhogen.

Wat is de Safety Culture Ladder 2.0?

De eerste versie van de Veiligheidsladder, SCL 2016, was bedacht door ProRail. Om het instrument toegankelijk en toepasbaar te maken voor organisaties uit verschillende sectoren heeft NEN de Saftey Culture Ladder overgenomen én verbeterd. De SCL 2.0 is sinds september 2023 beschikbaar.

Ten opzichte van de eerste versie van de ladder zijn er een aantal dingen gewijzigd:

  • De manier van beoordelen is anders. Dit wordt niet meer gedaan met punten, maar met kleuren.
  • Veiligheid en Gezondheid (V&G) wordt uitgebreider toegelicht.
  • Rapportage is verbeterd.
  • Er zijn een aantal inhoudelijke wijzigingen gedaan.

Overgang van SCL 2016 naar SCL 2.0

Heb je je certificaat behaald in 2023 of eerder? Dan blijft deze voorlopig geldig. Er wordt geleidelijk overgestapt van SCL 2016 naar SCL 2.0. Hiervoor wordt een overgangstermijn gehanteerd. In 2024 konden bedrijven zich laten (her-)certificeren op basis van SCL 2016 én SCL 2.0. Vanaf 1 januari 2025 kunnen bedrijven zich alleen nog laten certificeren voor SCL 2.0. Daarnaast gelden vanaf 1 januari 2028 alleen nog certificaten die zijn afgegeven op basis van SCL 2.0. Certificaten voor SCL 2016 zijn dan dus niet meer geldig.

Icon - Workshop waarom

Hoe werkt de Safety Culture Ladder?

De Safety Culture Ladder werkt als een beoordelingsinstrument dat organisaties stimuleert om een sterke veiligheidscultuur te ontwikkelen en te behouden. De SCL bestaat uit vijf treden. Elke trede vertegenwoordigt een niveau van veiligheidsbewustzijn. Hoe hoger je op de ladder staat hoe beter het veiligheidsbewustzijn is in jouw bedrijf. De treden worden later verder besproken. Om een certificaat of statement te krijgen voor de SCL 2.0 moet je vijf stappen volgen. Ook deze worden later in de blog verder besproken.

Naast vijf treden heeft de ladder ook vijf thema’s:

  1. Beleid en leiderschap

Dit thema richt zich op het V&G-beleid en V&G-doelen, hoe deze zijn ingericht in de organisatie en hoe ermee wordt omgegaan.

  1. Kennis en vaardigheden

Dit thema richt zich op kennis en vaardigheden rond veiligheid en gezondheid in de gehele organisatie. Er wordt ook gekeken naar de ontwikkeling van kennis en vaardigheden.

  1. Primaire en secundaire processen

Dit thema richt zich zowel op primaire processen, oftewel de kernactiviteiten van een organisatie, als de secundaire processen, oftewel de ondersteunende processen. De focus ligt op hoe deze processen worden georganiseerd en hoe aspecten van veiligheid en gezondheid binnen deze processen worden gewaarborgd.

  1. Samenwerken met externen

Dit thema richt zich op het samenwerken met verschillende externen zoals opdrachtnemers en belanghebbenden.

  1. Leren en verbeteren

Dit thema richt zich op het leren en verbeteren op V&G-gebied binnen een organisatie. Hierbij is het belangrijk dat de veiligheid en gezondheid binnen een bedrijf steeds verbeterd wordt.

Wat zijn de treden van de Safety Culture Ladder?

De NEN Saftey Culture Ladder kent vijf treden. Hierbij staat een hoger niveau gelijk aan een hogere mate van volwassenheid van de veiligheidscultuur binnen de organisatie.

Veiligheidsladder trede 1: Pathologisch

Een organisatie die zich op deze trede bevindt ziet het nut van veilig(er) werken niet in. Ze vinden dat het veel tijd en geld kost. Deze organisaties zijn van mening dat ze echt wel weten wat ze doen, omdat het tenslotte al jaren goed gaat.

Veiligheidsladder trede 2: Reactief

Wanneer een bedrijf zich op deze trede bevindt hebben ze de gewoonte om pas te veranderen als er dingen zijn misgegaan. Mensen in het bedrijf voelen zich eerder slachtoffer dan verantwoordelijk. Niemand wil de schuld op zich nemen. Verandergedrag is hier vaak van korte duur en is er alleen als er zich een ongeval voordoet.

Veiligheidsladder trede 3: Berekenend

Op deze trede wordt veiligheid gezien als een meerwaarde. Veiligheidsregels zijn belangrijk en aanwezige systemen beheersen de risico’s. Verantwoordelijkheid voor de veiligheid komt vooral vanuit directie, management en leidinggevenden en minder vanuit medewerkers. Zij voelen zich nog in beperkte mate verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid op de werkvloer.

Veiligheidsladder trede 4: Proactief

Iedereen in de organisatie vindt veiligheid belangrijk, veiligheid heeft een hoge prioriteit binnen de organisatie en als er problemen zijn, wordt hier aan gewerkt. Er wordt continu geïnvesteerd in preventieve veiligheidsmaatregelen het verbeteren van het veiligheidsbewustzijn. Medewerkers worden gestimuleerd om elkaar te motiveren en aan te spreken op onveilig gedrag. Een bedrijf wat zich in deze trede bevindt denkt vooruit en neemt initiatief.

Veiligheidsladder trede 5: Vooruitstrevend

Op deze trede handelt het bedrijf vooruitstrevend. Veiligheid heeft een hoge prioriteit en wanneer er problemen zijn, wordt hier aan gewerkt. Veiligheid is volledig geïntegreerd in de bedrijfsprocessen. Voor deze organisaties is veiligheid een vast onderdeel bij reflectie en evaluatie. Veiligheid zit in het DNA van het bedrijf.

blog veiligheidsladder - blog image

Is de Safety Culture Ladder verplicht?

Sinds 1 januari 2022 is trede 2 van de Safety Culture Ladder verplicht voor veel organisaties binnen de bouw. Voor alle andere sectoren is de Veiligheidsladder niet wettelijk verplicht. Ondanks dat het niet verplicht is, wordt het wel steeds vaker als eis gesteld door bepaalde sectoren binnen de bouw- en infrastructuur. Sommige bedrijven en overheidsinstanties vereisen dat hun leveranciers en partners gecertificeerd zijn volgens de Safety Culture Ladder en zo kunnen aantonen dat ze een goede veiligheidscultuur hebben.

Vanaf 1 januari 2025 zal ook trede 3 van de Safety Culture Ladder als eis gelden bij Veiligheid in Aanbesteding (ViA). De ViA komt voort uit de Governance Code Veiligheid in de Bouw. De ViA heeft als doel om gezamenlijk veilig gedrag in de gehele keten te bevorderen. Daarom is besloten om op termijn de standaard te verhogen door trede 3 verplicht te stellen.

Wat zijn de voordelen van de veiligheidsladder?

Met de veiligheidsladder kun je laten zien dat je bedrijf een hoog veiligheidsbewustzijn heeft. Doordat je altijd aandacht besteed aan veiligheid en het verbeteren hiervan, ontstaat er een verbetercultuur. Dit heeft ook effect op je werknemers. Ze geven veel aandacht aan veilig werken en passen hun houding en gedrag erop aan. De veiligheidsladder stimuleert het veiligheidsgedrag en versterkt de veiligheidscultuur.

Door het verbeteren van veiligheidsgedrag en -cultuur, vermindert de kans op incidenten, ongevallen en gevaarlijke situaties. Dit draagt bij aan een veiligere werkomgeving voor iedereen.

Organisaties die kunnen laten zien dat ze hoog scoren op de SCL, kunnen zich onderscheiden ten opzichte van concurrenten. Veel opdrachtgevers eisen een minimale trede, wat bouwbedrijven met een certificaat een betere positie geeft bij aanbestedingen.

Veilig werken kan kosten aanzienlijk verminderen. Je bent als bedrijf verantwoordelijk voor de veiligheid van je werknemers. Als er een ongeval plaatsvindt moet een bedrijf kunnen aantonen dat ze er alles aan hebben gedaan om dit ongeval te voorkomen. Bij een ongeval komen namelijk veel kosten kijken. Denk aan kosten voor ziekteverzuim, schadeclaims, juridische en administratieve kosten, productieproblemen en stilstand van productie.

Welke certificeringen zijn er binnen de Veiligheidsladder?

Safety Culture Ladder (SCL) Original

Met de SCL Original certificering kies je voor een grondige toetsing en ontvang je een certificaat waar op vermeld staat op welke trede jouw organisatie zich bevindt. Het certificaat is drie jaar geldig als je bij de tussentijdse audits nog voldoet aan de eisen en je dezelfde trede behaalt. De tussentijdse audit vindt jaarlijks plaats en het gaat om een 100% audit. Met de SCL Original kies je zelf of je de SCL Vragenlijst (SAQ) gebruikt voor self assessment. Je kunt de SCL original toepassen voor alle treden.

Safety Culture Ladder (SCL)

Met de SCL krijg je een 100% audit in het eerste jaar en een 40% audit in het tweede en derde jaar. Ook hier ontvang je een certificaat met tredevermelding. Het certificaat is drie jaar geldig als je bij de tussentijdse audits nog voldoet aan de eisen en je dezelfde trede behaalt. De SCL Vragenlijst is hier niet verplicht. De SCL kun je toepassen voor treden 1 tot en met 4.

Safety Culture Ladder (SCL) Light

Met de SCL Light krijg je een 40% audit in het eerste jaar. Je krijgt geen certificaat omdat het geen volwaardige beoordeling is. In plaats van een certificaat krijg je een SCL Light Statement met een trede-indicatie. In het tweede en derde jaar wordt er een check gedaan op je actieplan. Als je hier een goede beoordeling op haalt is het statement drie jaar geldig. De SCL Vragenlijst is verplicht. De SCL Light is toepasbaar voor treden 1 tot en met 3.

Approved Self Assessment (ASA)

Met het SCL Approved Self Assessment doe je een verplicht self assessment. Daarnaast moet je een GAP-analyse en actieplan maken. Het ASA is een document dat aantoont dat je de juiste stappen hebt gevolgd voor een self assessment. In het eerste jaar doe je het self assessment en in het tweede en derde jaar volgt er een check op je actieplan. De SCL Vragenlijst is verplicht. Je krijgt geen indicatie over de hoogte van de trede. De auditor controleert of het self assessment, de GAP-analyse en het actieplan goed zijn uitgevoerd en opgesteld. De check die plaatsvindt in het tweede en derde jaar is een deskreview zonder locatiebezoek. Als je de gewenste vooruitgang niet hebt geboekt dan vindt er in het tweede of derde jaar weer een jaar-1-beoordeling plaats.

Hoe kun je het SCL-certificaat behalen?

Er zijn verschillende certificeringen waar je uit kan kiezen. Als je een SCL-certificering of SCL-statement wilt behalen moet je de volgende vijf stappen volgen:

Stap 1: SCL begrijpen en product kiezen

Lees alle beschikbare informatie en zorg dat je begrijpt wat de SCL 2.0 is en wat een audit inhoudt. Bekijk de norm en het certificatieschema.

Stap 2: Self assessment

Door een aantal vragen te beantwoorden kun je de veiligheidscultuur binnen je bedrijf toetsen. Dit kun je doen via de Self Assessment Questionnaire (SAQ) die je via de SCL webtool kunt invullen.

Stap 3: Toetsing door een Certificerende Instelling

Een Certificerende Instelling (CI) toetst je bedrijf en neemt een audit af op de gewenste trede, je mag als bedrijf dus zelf kiezen op welke van de vijf treden je gecontroleerd wilt worden. Dit doen ze door interviews te houden en te observeren tijdens werkbezoeken op locatie.

Stap 4: Ontvang je certificaat of statement

Als je na de audit voldoet aan de minimumeisen, dan ontvang je je certificaat of statement. Daarna wordt je bedrijf toegevoegd aan het online Certificaat Register.

Stap 5: Her-certificatie

Een certificaat is 3 jaar geldig. In het tweede en derde jaar is er een opvolgingsaudit waarin wordt gekeken of je nog voldoet aan de eisen en of je certificaat of statement wordt verlengd.


Helen Berger
Creative Producer

Cooler Media _ Lars Weijers - rond

Lars Weijers
Accountmanager

Julie van Rooij
Online Marketer

Cooler Media - Daniel Visscher

Daniël Visscher
Art Director

Hoe kunnen wij jou helpen?

Heb je aan vraag, opmerking of idee? Laat je bericht achter en we komen binnen een uurtje bij je terug.

"*" geeft vereiste velden aan